KALKANDERE İLÇE TARİH
İlçenin bilinen en eski adı Karaderedir. İlçe merkezinden geçmekte olan derenin yatağındaki kara taşların, suyun rengini kara göstermesi ilçenin bu adı almasına sebep olmuştur. Daha sonra bu ad Kalkandere olarak değiştirilmiştir.
Kalkandere adı ilçenin geri kalmışlıktan kurtularak kalkınma sürecine girmesi nedeniyle verilmiştir. Başka bir düşünceye derenin bol su getirerek taşmasına atıfta bulunularak "Kabaran Dere" anlamında Kalkandere denmiştir. üçüncü bir anlamı da kötülüklere karşı kalkan olmaktır.
Kalkandere, sırasıyla Kimmerler, Persler, Selçulular ve Trabzon Rum Pontus devletinin egemenliği altında kalmış, 1461de Fatih sultan Mehmetin Trabzon Rum Pontus Devletini ortadan kaldırmasıyla Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır.
XI. yüzyılda başlayan büyük Türk göçü ile Kars-Çoruh yolu üzerinden Selçuklu Türklerinin bölgeye ilk defa giriş yaptığı bilinmektedir.
1048de İbrahim YINAL komutasındaki Selçuklu ordusu Trabzona kadar gelir.
1058de Emir DİNAR komutasındaki Selçuklu ordusu Kars-Çoruh yolunu takip ederek Kelkite ulaşır.
1071 Malazgirt Zaferi sonunda bilgemiz kesin olarak Selçuklu hakimiyetine girer. Ancak Selçuklu göçünün Batı Anadoluya kayması ile bölge tekrar Bizans eline geçer. Bundan sonra Danışmendoğulları, Bizans ve Anadolu Selçuklu Devletleri arasında el değiştiren bölge, 4. Haçlı Seferi sırasında Rum-Pontus Devletinin hakimiyeti altına girer. Nihayet 1461de Fatihin Trabzon seferi sonunda Osmanlılar bölgeye hakim olur.
Bu dönemde İlçemizin büyük yayla şeklinde bir köy durumunda olduğu Mahmut GÖLOĞLUnun Trabzon Tarihi adlı eserinde ifade edilmektedir. Aynı kaynak, 1821lerde köy halinde bulunan Karaderenin nahiye oluş tarihini de 1886 olarak vermektedir
Seferberlik sırasında Ruslar, Kars-Çoruh yolunu takip ederek İspir üzerinden Silyan dağlarına gelmişlerdir. Sarıkamış bozgunundan dolayı bölgede Türk Askeri Kuvvetlerinin az olması nedeniyle 02.04.1916 tarihinde Karadere suyunun Of tarafı Rusların eline geçmiştir. Bu işhalden sonra Rusyada meydana gelen Bolşevik ihtilali sonucu, Erzincan görüşmeleri ile Rus Birlikleri Doğu cephesine doğru çekilmeye başlamışlardır. Aynı anda harekete geçen II. Türk-Kafkas Kolordusu bölgeye hakim olmuş, 2 Mart 1918de Yakup Şevket Paşaya bağlı birlikler Rizeyi kurtarmıştır.
Mütareke yıllarında Trabzonda kurulan "Trabzon Müdâfa-i Hukuk-i Milliye" örgütünün Rizede şubesi açılmış, bölgemiz halkı, bu örgüt vasıtasıyla seferberliğe iştirak etmiştir.
Kalkandere nahiyesi 27.06.1957 tarihinde yürürlüğe giren 7033 sayılı kanunla ilçe olmuştur. Ancak bölgemiz fiilen 01.04.1959da ilçe olarak yönetilmeye başlanmıştır.
KALKANDERE İLÇE NÜFUS
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2008 Yılı TÜİK Verilerine göre ilçenin toplam nüfusu 13.086 dır.Şehir nüfusu 6095, köy nüfusu 6991 dir.
Belediye Teşkilatı Olan Yerlerin Nüfusu
Belediye Nüfus
Kalkandere
6095
Yolbaşı 1423
Belediye Teşkilatı Olmayan Yerlerin Nüfusu
Köy
Nüfus
Çağlayan
489
Çayırlı
416
Dilsizdağı
181
Dülgerli
428
Esendere
118
Fındıklı
427
Geçitli
62
Hurmalık
234
İnciköy
384
Hüseyin Hoca
360
Kayabaşı
203
Ormanlı
945
Seyrantepe
128
Soğuksu
95
Ünalan
246
Yenigeçitli
46
Yeniköy
85
Yeşilköy
250
Yokuşlu
222
Yumurtatepe
156
Esentepe
93
KALKANDERE İLÇE İDARE
İlçede yerleşim, arazi yapısının etkisiyle dağınık bir şekil arz etmektedir. Köyler, Anadolunun diğer bölgelerinden çok farklı olarak geniş alanlara yayılmış, yerleşim alanları ile tarım alanları iç içe girmiş vaziyettedir.
İlçeye bağlı 2 (iki) belediye (Kalkandere Merkez Belediyesi ve Yolbaşı Belde Belediyesi) ve 21 köy bulunmaktadır.
KÖYLER: Çağlayan, Çayırlı, Dilsizdağı, Dülgerli, Esendere, Esentepe, Fındıklı, Geçitli, Hurmalık, Hüseyinhoca, İnci, Kayabaşı, Ormanlı, Seyrantepe, Soğuksu, Ünalan, Yenigeçitli, Yeniköy, Yeşilköy,Yokuşlu ve Yumurtatepe.
Ayrıca Kalkandere Merkez Belediyesine bağlı 12 mahalle, Yolbaşı Belde Belediyesine bağlı 6 mahalle vardır.
MERKEZ MAHALLELER: Adalar, Aksu, Aşağıtatlısu, Cevizlik, Dağdibi, Kuruköy, Kızıltoprak, Medrese, Soğuksu, Taşçılar, Yukarıtatlısu ve Yenimahalle.
YOLBAŞI BELDESİ MAHALLELERİ: Armutlu, Cumhuriyet, Camii, Düz, Merkez ve Sırt .
KALKANDERE İLÇE SOSYAL YAPI
Kalkandere Sosyal Yapısı
İlçeye dışardan gelen kamu görevlileri dışında vatandaşların konut ihtiyacı bulunmamaktadır. Kamu görevlilerinin konut ihtiyacının bir bölümü Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğüne ait Lojmanlar, Kalkandere Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına ait Lojmanlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait lojmanlar aracılığıyla karşılanmaktadır. İlçe merkezi ve köylerdeki konutların tamamına yakını betonarme ev tipinde olup, yer yer ahşap yapılı evlere de (özellikle köylerde) rastlamak mümkündür.İlçede sosyal hayat oldukça hareketsizdir. İlçe merkezi ve köylerde vatandaşların, özellikle çay üretim dönemi dışında vakit geçirdikleri 46 adet kahvehane (Emniyet bölgesinde 27, Jandarma bölgesinde 20 ) ve 1 adet te lokal bulunmaktadır. İlçedeki çalışma hayatı tamamen çay üretimine dayanmaktadır. Çay üretim döneminde (Mayıs-Ekim ayları arası) iş ve çalışma yaşamında ve nüfusta (İlçe nüfusuna kayıtlı olup da İl dışında yaşayan vatandaşlardan çay üretimi yapanların üretim döneminde İlçeye gelmeleri nedeniyle) oldukça hareketlilik yaşanmaktadır. İlçedeki vatandaşlardan bir bölümü, ilçe merkezi ve köylerdeki çay fabrikalarında geçici veya daimi işçi olarak çalışmaktadır.
KALKANDERE İLÇE EKONOMİ
Engebeli arazi yapısı nedeniyle arazinin bütünü kullanılamayan Kalkandere'nin ekonomik durumunu da bu arazi yapısı belirlemiştir.
Çay tarımının bölgeye girişinden önce küçük çiftçilik, hayvancılık, el sanatları ve gurbetçilikle geçimini sağlayan halkın, çay üretiminin başlamasından sonra tek denebilecek geçim alanını çay tarımı ve sanayi oluşturmuştur. İlçe ekonomisi büyük ölçüde çaya dayanmaktadır.İlçe arazisinin %77'sini oluşturan tarım arazisinin %97'sinde çay tarımı yapılmaktadır.
İlçede kamuya ait 2, özel sektörlere ait 6 çay fabrikası mevcuttur. Özel sektöre ait 1 çay fabrikası da şu anda kapalı durumdadır. İlçede 32200 dönüm arazi üzerinde çay tarımı yapılmakta ve yılda 27000 ton civarında yaş çay üretilmektedir.
1995 yılı ortalama birim fiyatları ile yapılan hesaplamaya göre, ilçenin çay tarımından elde ettiği gelir, 324 milyar civarındadır. Bitkisel üretimde olduğu gibi hayvancılıkta da bu temelde aile tüketimini karşılamaya yönelik geleneksel yapı sürmektedir. Aile ihtiyacını karşılamaya yönelik olarak beslenen az sayıda büyük ve küçükbaş hayvan miktarı ise 1350'dir. İlçemiz büyükbaş hayvan varlığı, Rize ili toplam büyükbaş hayvan varlığının %6'sını, küçükbaş hayvan varlığı %10'unu oluşturmaktadır.
Sanayi ve Ticaret odasına kayıtlı ticari firmalara ilişkin veriler şu şekildedir: Bankalar,sarraf ve kuyumcular 3, keresteciler ve mobilya imalatçıları 5, manifatura ve tuhafiyeler 8, dayanıklı tüketim malzemesi satıcıları 3, toptan bakkal 5, kasap 5, müteahhitler 15, kırtasiye, matbaa ve züccaciyeler 5 , eczacılar 3, hırdavatçılar 1, nakliyeci ve akaryakıtçılar 6, inşaat malzemesi satıcıları 4, oto yedek parçası 1, ayakkabıcılar 2, fırıncı 3, un fabrikası 1 ve ayrıca ilçemizde 7 adet Köy Kalkınma, 1 Esnaf Kefalet Kooperatif , 1 Minibüsçüler Kooperatifi olmak üzere toplam 9 adet kooperatif faaliyetlerini sürdürmektedir.
KALKANDERE İLÇE ULAŞIM
Kalkandereye Ulasim
Ilçenin çevre il ve ilçelerle baglantisi karayolu ile saglanmaktadir. Ilçemizi Ilimiz merkezine baglayan sahil devlet karayolu Ilçeye 33 km. mesafe olup, Ilçeyi Yolbasi Beldesi üzerinden Il merkezine baglayan eski devlet karayolunda yeniden düzenleme ve yapim çalismalari devam etmektedir. Bahsekonu yolun tamamlandiginda ilçenin ile olan uzakligi 20 Km. mesafede olacaktir.Ilçenin Il Merkezine uzakligi 33 Km’ mesafededir.
Ilçe Merkezinden Il Merkezine; Belediye Özel Halk Otobüsleri ile sabah saat 06.15’den baslayarak aksam saat l8.00’e kadar her yarım saatte, pazar günü saat başı, ulasim saglanabilmektedir. Ilçeden (komsu Ilçeler) Ikizdere Ilçesine olan uzaklik 40 Km, Deniz sahiline uzakligi 13 Km. , Iyidere Ilçesine olan uzaklik 15 Km ve Trabzon Ili Of Ilçesine olan uzaklik ise 22 Km. mesafededir.
KALKANDERE İLÇE KÖYLERİ
